میدان گازی مختار بویراحمد؛ پای پدافند غیرعامل در میان است / آغاز تحول در شهرستان بویراحمد

کبنا ؛توسعه میدان گازی «مختار» شهرستان بویراحمد با هدف جبران بخشی از ناترازی گاز کشور و ضرورت فعال کردن بنگاه‌های اقتصادی استان پس از سه دهه انتظار و با اهتمام دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفته است.
به گزارش کبنا، مخزن گازی مختار در استان کهگیلویه و بویر احمد و در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر یاسوج واقع شده است، البته وجود گاز در مخزن مختار با حفر نخستین چاه اکتشافی در سال ۱۳۶۹ اثبات شد.
میدان گازی مختار سال‌ها در پیچ و خم وعده‌ها باقی ماند تا اینکه پس از سال‌ها انتظار این میدان گازی در دولت سیزدهم تعیین تکلیف شد.
سال ۱۴۰۰، سید علی احمد‌زاده استاندار کهگیلویه و بویراحمد خواستار تعیین تکلیف میدان گازی مختار توسط وزارت نفت شد. وی گفت: راه‌اندازی میدان گازی مختار از مطالبات و خواسته‌های به حق مردم منطقه از مجموعه وزارت نفت است.
میدان گازی یا میدان گاز طبیعی (Natural gas field) به مخزن طبیعی گاز طبیعی می‌گویند که طی میلیون‌ها سال در اثر فعل و انفعالات شیمیایی بر روی بقایای جانداران مدفون شده در زمین به وجود می‌آید و این میادین اغلب در کنار میادین نفتی یافت می‌شوند.
میدان گازی مختار یاسوج با تولید بیش از ۲۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی ذخیره شده در ۱۰ کیلومتری این شهر یاسوج قرار دارد و یکی از ظرفیت‌های مهم اقتصادی در استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب می‌شود.
طبق اعلام معاون وزیر نفت، بر اساس برنامه‌ریزی انجام‌شده، این طرح در ۲ مرحله اجرا و با توسعه این میدان، روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز کشور افزوده می‌شود.
مجید چگنی گفت: این طرح مهم، طبق سیاست‌های کلان وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران به‌منظور کمک به حل مسأله ناترازی فصلی گاز و تقویت شبکه گاز کشور طراحی شده و به مرحله اجرا رسیده است که با اجرای این طرح، بیش از ۲ هزار نفر نیروی متخصص بومی به‌مدت سه سال مشغول به‌کار می‌شوند و اعتبار در نظر گرفته‌شده برای تکمیل آن، ۴۲۰ میلیون یورو است.
میدان گازی مختار آغازگر تحولات چشمگیر
استاندار کهگیلویه و بویراحمد نیز پیش از این گفته بود که حدود ۱۱ حلقه چاه در میدان گازی مختار حفر می‌شود و بهره‌برداری از این مخزن گازی در سفر دوم دولت به فضل الهی آغاز خواهد شد.
سید علی احمدزاده، همچنین دستور وزیر نفت در خصوص بهره‌برداری از منطقه گاز مختار را کاری بزرگ دانست و بیان کرد: پیمانکار انتخاب شده است و تجهیز کارگاه انجام شده است. حتماً باید برای گاز شیرین کردن تأسیساتی ایجاد شود که اشتغال پایدار خواهد داشت.
وی ادامه داد: میدان گازی مختار، بخش زیادی از گاز کشور را می‌تواند تأمین کند و کمبود گاز کشور را در فصل زمستان جبران می‌کند.
استاندار گفت: برآورد این است که تا ۱۵ سال می‌تواند کل گاز ایران را تأمین کند و البته کار لرزه‌نگاری یک فاز آن با هلیکوپتر آغاز می‌شود و تا کل مخزن شناسایی شود.
احمدزاده اضافه کرد: اجرای این طرح موجب رونق اقتصادی منطقه، ایجاد فرصت‌های شغلی فراوان و نیز پایداری گاز در شبکه سراسری می‌شود.
وی تأکید کرد: یونیت‌هایی ( دستگاه‌های گاز شیرین کن)که قرار است ایجاد شود حداقل در کمترین تراز ۵۰۰ نفر شغل ایجاد می‌کند که پیش‌بینی می‌شود تا هزارفرصت شغلی در این رابطه ایجاد شود.
گفتنی است علی رغم تماس‌های مکرر خبرنگار ایرنا مرکز یاسوج با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد وی پاسخگو نبوده است.
مخزن مختار از میادین هیدروکربوری توسعه نیافته کشور است که از نظر نزدیکی به مراکز پرجمعیت و خطوط لوله گاز، می‌دانی‌ایده‌آل برای ذخیره‌سازی محسوب می‌شود.
پس از اتمام دوره پنج ساله تولید از مخزن مختار، امکان بهره‌برداری از آن به‌عنوان یک مخزن ذخیره‌سازی گاز فراهم می‌شود، در این مرحله ظرفیتی در حدود ۱، ۲۵ میلیارد متر مکعب در مخزن ایجاد می‌شود تا در هشت ماه گرم سال روزانه پنج میلیون متر مکعب در مخزن ذخیره و در ماه‌های سرد سال روزانه ۱۰ میلیون متر مکعب از آن تولید کنیم.
این پروژه با ایجاد اشتغال برای ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم و با هدف تولید روزانه هشت میلیون متر مکعب گاز بشکه می‌عانات گازی ایجاد خواهد شد.
به علت وضعیت خاص فیزیکی منبع طبیعی گاز، قابلیت تزریق و ذخیره گاز در فصول گرم گرم سال برداشت در فصول سرد سال و تراز نمودن شبکه را دارا است.
این میدان گازی در استان کهگیلویه و بویر احمد و فاصله ۱۰ کیلومتری شهر یاسوج واقع شده است.
برنامه‌های پیش رو برای توسعه میدان گازی مختار
وی گفت: طبق تعریف اولیه طول این میدان ۱۸ کیلومتر و عرض متوسط چهار کیلومتر دارد و این میدان، مخزن حجیم و قابل توجهی است که با حفاری این چاه تا هشت ماه آینده باید مطالعه دقیق آن نهایی شود.
مدیر پروژه میدان گازی مختار تأکید کرد: در فاز بعدی از این میدان روزانه پنج میلیون تا هشت میلیون متر مکعب گاز برداشت می‌شود، باید در نظر داشت که در فصل سرد حتی یک میلیون متر مکعب گاز نیز ارزش پیدا می‌کند.
اژدری ابراز کرد: ذخیره‌سازی در کل کشور در حال انجام است، طرح‌هایی از سال ۸۶ شروع شد و در سال ۹۵ پایان یافت که از این میادین نزدیک به ۲۵ میلیون متر مکعب برداشت می‌شود، با مطالعه و راه‌اندازی میدان گازی مختار و چند میدان دیگر که در ایلام و چند شهر دیگر وجود دارد، میزان ۲۵ میلیون متر مکعب برداشت را به حدود ۱۱۵ میلیون متر مکعب می‌رسانیم.
وی بیان کرد: بنابراین میادین مستقل پراکنده‌ای که از آن به عنوان میادین ذخیره‌سازی یاد می‌شود، برداشت گاز را به روزی ۱۱۵ میلیون متر مکعب در ماه‌های سرد سال می‌رساند.
اژدری تصریح کرد: در کشور برای از بین بردن ناترازی گاز باید میادین گازی را به مخازن ذخیره‌سازی گاز تبدیل کنیم، به این صورت که در هشت ماه گرم سال گاز شیرین را از خطوط انتقال سراسری به مخازن مستقل تزریق کنیم، تا در فصل زمستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. میدان گازی مختار یکی از کاندیدا‌های اولویت اول برای این مخازن بوده است.
مطالبی مبنی بر اینکه هنوز گاز از قلب زمین‌های «مختار» در شهرستان بویراحمد بیرون نیامده، نزدیک به ۴۰۰ بلوط دانه‌زاد بدون اجازه و اطلاع منابع طبیعی قطع شده است در روز‌های اخیر دست به دست می‌چرخید.
ایرنا در ادامه این گزارش نوشت: برای بررسی موضوع و روشن شدن زوایای این موضوع در سفری به همراه تعدادی از مدیران اجرای پروژه در منطقه حاضر می‌شود و به گفت و گو با آن‌ها پرداخته است.
مهدی روشنفکر نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون در مجلس شورای اسلامی پیش‌تر اعلام کرده بود که بر اساس ارزیابی‌ها سالانه در این استان با هدف تأمین سوخت در مناطق غیربرخوردار از شبکه گازرسانی، بین ۱۰ تا ۱۵ هزار اصله درخت توسط مردم قطع می‌شوند و با گازرسانی ۱٠٠ درصدی به استان از این معضل جلوگیری خواهد شد.
محمد علی اژدری می‌افزاید که مکلف هستیم که در کوتاه‌ترین زمان ممکن حفاری کنیم اگرچه محاسبات پیچیده مخازن یکی از پارامتر‌های اساسی در انتخاب موقعیت حفاری است، اما استقرار در ناحیه کم تراکم منابع طبیعی نیز یکی از پارامتر‌هایی بود که مورد نظر قرار گرفت.
وی ادامه داد: به منظور اهمیت منابع طبیعی و محیط زیست منطقه، یک سری تأسیسات حذف شدند و از یک سری موارد عبور کردیم برای نمونه هلی پد حذف و کمپ را جابجا کردیم.
مدیر پروژه میدان گازی مختار تأکید کرد: پیمانکار قرار است که چنانچه درختی هم قطع شود به همان میزان کاشتن درخت‌هایی را با هماهنگی منابع طبیعی در دستور کار قرار دهد.
اژدری تصریح کرد: موضوع پدافند غیرعامل و تأمین گاز در میان است، منظور از پدافند غیرعامل ایجاد استقلال در تأمین گاز نقاط دور از دسترس یا شهر‌های سردسیری است که بخاطر کمبود گاز دچار کسری می‌شوند.
مدیر پروژه میدان گازی مختار ابراز کرد: یاسوج شهر سردسیری است و زمستان با بارش برف و باران روبرو است، تکمیل طرح ذخیره‌سازی و تولید روزانه بین پنج تا هشت میلیون متر مکعب گاز به راحتی می‌تواند یاسوج را از خط لوله سراسری مستقل کند.
وی گفت: راه‌اندازی میدان گازی موجب اشتغال زایی برای ۴۰۰ نفر و رونق اقتصادی و آبادانی منطقه می‌شود و پشتوانه قوی برای تأمین کسری گاز زمستانه است.
اژدری بیان کرد: تاکنون سیاست‌های کلان به این صورت بوده که گازرسانی به روستا‌های بالای ۲۰ خانوار صورت بگیرد، اگر بتوانیم ظرفیت ذخیره‌سازی را بالا ببریم و ناترازی را به حداقل برسانیم، گازرسانی به روستا‌های کمتر از ۲۰ خانوار نیز در دستور کار قرار می‌گیرد.
اجرای پروژه میدان گازی مختار یک ضرورت ملی است
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد گفت: اجرای میدان گازی مختار ۲ وجه کاملاً متفاوت دارد که یک وجه آن استانی استانی است و با دید اشتغال و درآمد به آن نگاه می‌شود.
سید احسان عسکری افزود: وجه دوم و اصلی آن مخزن متوسطی است که ابعاد آن حدود ۲۵ کیلومتر در ۶ کیلومتر است و به عنوان مخزن ذخیره‌ای عمل می‌کند.
وی تأکید کرد: در فصل زمستان یک ناترازی در انتهای شبکه گاز در استان‌های شمال کشور وجود دارد و حتی در این استان کارخانه‌های بزرگی همچون سیمان یاسوج، سیمان مارگون، آجر دهدشت وجود دارد و همه این صنایع در فصل زمستان تعطیل می‌شوند زیرا که گاز نیست (کسری وجود دارد) و کارگران از کار بیکار می‌شوند.
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: با توجه به ضرورت فعال کردن بنگاه‌های اقتصادی استان و ناترازی موجود در انتهای شبکه گاز در استان‌های شمالی کشور حاکمیت به این نتیجه رسید که از این مخزن گازی استفاده کند.
وی بیان کرد: در فصل تابستان که مصرف گاز کمتر است، از بوشهر به این مخزن گاز تزریق می‌کنند و این مخزن به عنوان یک مخزن کمکی عمل می‌کند و این گاز به شبکه دسترسی گاز ما وارد می‌شود.
عسکری ابراز کرد: بهره‌برداری از میدان گازی مختار ضرورت ملی و استانی است برای اینکه بتواند ناترازی گاز را در سطح کشور برطرف کند.
وی اضافه کرد: برآورد اولیه ما این است که هفت چاه برای برداشت و چهار چاه برای تزریق حفر شود و در مجموع ۱۱ چاه ایجاد خواهد شد البته حدود سه سال طول می‌کشد تا این چاه‌ها حفاری شوند و شبکه ساختاری‌شان ایجاد شود.
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد افزود: اشتغال و درآمدی که به واسطه این طرح حاصل می‌شود تا حدودی برای رفع بیکاری در استان مؤثر خواهد بود.
عسکری ادامه داد: توسعه پایدار به منظور سازگاری با محیط زیست است و اکنون در محیط اجرای طرح حدود ۱۰۰ درخت وجود دارد.
وی گفت: کارفرما موظف است هر تعداد درخت که آسیب ببیند در محیط پیرامونی در تراکم بالاتری کاشت درخت انجام دهند.
معاون اقتصادی استاندار کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: قرار بود پد هلیکوپتری در این طرح ایجاد شود اما به منظور جلوگیری از قطع درختان در این منطقه پد اختصاصی برای مجموعه در طرح حذف شد و در فاصله دیگری این طرح اجرایی شد.
عسکری تأکید کرد: بحث دیگری هم مطرح است اما به لحاظ فنی هنوز تأیید نشده است به گونه‌ای که چاه آتش در محل خاک دپو ایجاد و از خاک دپو استفاده کنند تا به درختان منطقه آسیبی وارد نشود.