زباله‌ریزی؛ رفتاری بیزارکننده + تصاویر زباله ها در یکی از خیابان های دیشموک

یکی از چالش‌های بزرگ محیط زیستی ما ایرانی‌ها «زباله نریختن» در خیابان‌ها است، چالشی که خیلی‌هایمان از آن نمره مردودی می‌گیریم. حالا در هر شهری که می‌خواهیم باشیم، همه‌ی ما حتماً با صحنه‌های ناشایست و شنیعی از زباله‌های که در خیابان افتاده‌اند روبرو شده‌ایم. ولی شاید از چند صد نفر یک نفرمان خم شده باشیم و زباله‌ای که جلوی پایمان افتاده جمع کنیم.
به گزارش کبنا نیوز، خوشبختانه حساسیت‌های محیط زیستی و پویش «زباله نریزیم» بیش از گذشته شده است، کاش ما به‌عنوان یک شهروند نسبت به محیط اطراف خود احساس مسئولیت کنیم و تذکری کوتاه، اخم به زباله ریختن را پیشه کنیم، یا حتی جلوی فردی که چنین تخلفی را مرتکب شده زباله‌اش را جمع کنیم تا او هم از ما یاد بگیرد.
طی روز گذشته یک شهروند دیشموکی تصاویر ارسالی از خیابان «دانشجو» این شهر به این پایگاه خبری ارسال کرده و نوشته است «این زباله‌ها که حدود یک سال است روی هم انباشته می‌شوند و باعث آلودگی شهر و آسیب رسیدن به جانوران شده است، کسی به این کانال رسیدگی نمی‌کند و جانوران زیادی مثل مرغ‌های خانگی در آنجا جان می‌دهند و قطعاً آلودگی این کانال برای ساکنین محله نیز آسیب‌هایی به دنبال خواهد داشت».
شاید خیلی از افراد با دیدن زباله‌ها هنوز این تصور را بکنند که شهرداری مسئول چنین اهمال کاری‌هایی است. اما تمیزی و نظافت شهری موضوعی چندجانبه است، از طرفی مردم باید محیط شهری خود را پاکیزه نگاه دارند و از زباله ریختن امتناع کنند، همین‌طور مسئولان نیز نسبت به مدیریت این موضوع و ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز احساس مسئولیت داشته باشند.
مأموران شهرداری وظیفه‌ای دارند که هر روزه باید آن را به انجام برسانند، همچنین مهیاکردن زیرساخت‌هایی ازجمله نصب سطل زباله که خیلی کم در سطح شهرهای استان پیدا می‌شوند وظیفه شهرداری است. اما در خصوص زباله ریزی، شهروندان باید انگشت اشاره را به سمت خود بگیرند.
در هرجایی که نگاه می‌اندازیم زباله‌ای روی زمین، داخل کانال‌های آب، روی آسفالت، داخل زمین‌های خالی افتاده است. دیدن مناظری از زباله‌ها در هرجایی تبدیل به یک موضوع عادی شده است. دیشموک ازجمله شهرهای کوچک با جمعیت 21 هزار نفر ازجمله شهرهای تازه تأسیس در منطقه کهگیلویه است که با مشکلات زیرساختی روبرو است. علاوه بر مشکلات زیرساختی، آموزش و ایجاد بسترهای فرهنگی و اجتماعی در این شهرستان یکی از موضوعاتی است که نهادهای فرهنگی باید به آن ورود کنند.
یکی از چالش‌های دیگر در این خصوص تولید حجم زیاد زباله است. پیش‌ازاین، روح‌الله عزیزی  رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست کهگیلویه با اشاره به بالا بودن سطح تولید زباله در شهرهای چهارگانه کهگیلویه در گفت‌وگو با فریاد جنوب گفته است: «تولید زباله در چهار شهر دهدشت، سوق، دیشموک و قلعه‌رئیسی به ازای هر نفر ۱۲۰۰ گرم است. این میزان تولید زباله سه برابر استاندارد جهانی است. ۶۰ درصد زباله‌های تولیدی در شهرهای کهگیلویه از مواد قابل بازیافت تشکیل شده است». عزیزی افزوده است: «ارتقای سطح فرهنگ و مشارکت شهروندان در کاهش تولید زباله را ضروری است».
متخصصان معتقدند علل بسیاری از رفتارهای نابهنجار اجتماعی همانند ریختن زباله، ریشه در مشکلات روحی و شخصیتی فرد دارد. گاهی اوقات خودشیفتگی زیاد، گاهی اوقات خشمی که افراد دارند، گاهی اوقات فرد ناهنجار اجتماعی علل زباله ریزی است، گاهی اوقات نیز بی‌تفاوتی آدم‌ها علت این مناظر زشت زباله است.
موضوع مهم این است که زباله‌ها به زندگی انسان‌ها و جانوران زنده، آسیب می‌زنند و علاوه بر زشت شدن شهر، باعث آلودگی می‌شوند.
باوجوداین سخنان، کلیدواژه مهم و گم‌شده برای پاکیزه نگه‌داشتن محیط شهری، «آموزش و فرهنگ مسئولیت‌پذیری» است. از طرف دیگر «تفکیک زباله» و وجود «کارخانه‌های بازیافت پسماند» انگیزه خوبی برای تفکیک زباله‌ها و کاهش ناهنجاری‌های محیط زیستی خواهد بود.
در زمان حاضر تفکیک زباله در کشورهای توسعه‌یافته به یک اقدام رایج از سوی شهروندان بدل شده و فرهنگ‌سازی صورت گرفته در این حوزه سبب می‌شود تا شهروندان به‌صورت اختیاری به این فرآیند اقدام کنند اما نبود تفکیک زباله، نبود کنترل در تولید زباله، محدود بودن قوانین و مقررات مشوق بازدارنده درزمینهٔ مدیریت پسماند و اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی ناکافی همچنان مهم‌ترین چالش‌های مدیریت پسماند در ایران است.
در استان کهگیلویه و بویراحمد تاکنون مدیریت پسماند به روش‌های سنتی انجام‌شده است، پس از سال‌ها، ساخت کارخانه بازیافت زباله در شهر یاسوج (مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد) در دستور کار قرار گرفت و گفته می‌شود در سال 1400 به بهره‌برداری می‌رسد، ولی چنین سیستمی از بازیافت با وجود مشکلات عدیده، محرومیت شهرستان‌های چهارگانه کهگیلویه و بالا بودن بودجه‌ی اولیه برای ساخت کارخانه بازیافت، یک رؤیای دست‌نیافتنی است.