دوئل بشار اسد با ولادیمیر پوتین

به نقل از فرارو، در حالی که روسیه و سوریه در سطح رسمی اظهارنظر مناقشه‌برانگیزی درباره یکدیگر بیان نمی‌کنند، رسانه‌های آن‌ها درگیر یک جنگ لفظی کم سابقه شده اند. چندی پیش، برخی رسانه‌های روسی در اقدامی غیرمنتظره شروع به انتقاد از دولت سوریه و رئیس جمهور این کشور کردند. حالا، برخی محافل سیاسی در دمشق، به این انتقادات پاسخ تندی می‌دهند.

تک روسی
جدال رسانه‌ای روسیه و سوریه زمانی آغاز شد که یک رسانه غیر رسمی روسی به اسم «خبرگزاری فدرال روسیه» سلسله‌ای از گزارش‌ها منتشر کرد که در آن‌ها از فساد ادعایی در دولت سوریه و عملکرد بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در اداره کشور، به تندی انتقاد می‌شود. در این گزارش‌ها ادعا می‌شود که فساد اقتصادی در دولت سوریه زیاد است و بشار اسد کنترل چندانی بر کشور ندارد. این خبرگزاری، رسمی نیست، اما از آنجا که مالک آن به کاخ کرملین نزدیک است، گزارش‌های آن بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد.

حملات روسی به بشار اسد با انتشار یک یادداشت تحلیلی در اندیشکده «شورای روسی امور بین الملل» وارد فاز تازه‌ای شد. نویسنده یادداشت یک سفیر سابق روسی است که در کشور‌های عربی خدمت کرده بود. در بخش‌هایی از این یادداشت که در رسانه‌های منطقه‌ای منتشر شد، ادعا می‌شود که روسیه اخیرا نسبت به کناره گیری بشار اسد جدی‌تر شده است. همچنین، یادداشت مزبور احتمال حصول توافق میان روسیه، ترکیه، آمریکا و ایران در زمینه کناره گیری اسد از قدرت را در ازای تشکیل دولت جدید مطرح کرد. دولتی که از نظام و اپوزیسیون سوریه متشکل خواهد بود.

چنین توافقی که بعضی رسانه‌ها ادعا می‌کنند در قالب روند آستانه در حال شکل گیری است، هنوز از سوی منابع رسمی روسیه تایید نشده است. البته ایران چنین توافقی را تکذیب کرد. سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ادعای برخی رسانه‌ها مبنی بر تصمیم گیری کشور‌های ضامن روند آستانه در مورد آینده حکومت سوریه را تکذیب کرد و آن را بی پایه و اساس دانست.

اما آمریکا به سرعت سیگنال‌های روسی را گرفت. جیمز جفری، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، با اشاره به انتقادات رسانه‌های روسیه از دولت سوریه مدعی شد که روسیه ممکن است از بشار اسد خسته شده باشد.

 

پاتک سوری
از سوی دیگر، محافل سیاسی و رسانه‌ای در دمشق پس از مدتی درنگ، به هجمه رسانه‌ای روسیه پاسخ دادند. تندترین پاسخ سوری از سوی خالد عبود، نماینده پارلمان سوریه، بیان شد. عبود طی یادداشتی نسبتا طولانی تحت عنوان «اما اگر اسد از پوتین خشمگین شد، چه؟» در فیسبوک، به طور مستقیم، پوتین را تهدید کرد. به طور کلی، انتقادات عبود حول این محور بود که متحد اصلی سوریه، حزب الله و ایران هستند و مداخله روسیه در سوریه با هدف تامین منافع مشترک این دو کشور در مقابل آمریکا انجام شد. همچنین، به گفته عبود، روسیه نقشی در نجات دادن اسد نداشت.

عبود به پوتین هشدار داد که سوریه می‌تواند نیرو‌های روسی را در خاک خود «اشغالگر» بخواند و با آن‌ها به شکل اطلاعاتی و نظامی برخورد کند. فراتر از این، عبود اعلام کرد که اسد حتی می‌تواند موقعیت پوتین را در داخل روسیه به خطر بیندازد.

این نماینده پارلمان در پایان یادداشت‌اش نوشت اگر اسد بخواهد به طور علنی یا سری در مقابل پوتین ایستادگی کند، رئیس جمهور روسیه فقط در سوریه به پایان نخواهد رسید، بلکه نفوذ یک دهه گذشته روسیه از بین خواهد رفت و نام پوتین تا ابد از تاریخ روسیه خط خواهد خورد.

روسیه و سوریه هر دو به طور رسمی هنوز واکنشی به حملات رسانه‌ای به یکدیگر نشان نداده اند. اما ظاهرا، این دو کشور در حال مهار تنش‌های رسانه‌ای هستند.

بعد از شروع جدال رسانه‌ای میان روسیه و سوریه، بسیاری از تحلیلگران این ادعا را مطرح کردند که این جدال با موافقت ضمنی نهاد‌های رسمی این دو کشور شروع شد. چرا که بدون موافقت ضمنی این نهادها، امکان انتشار چنین انتقاداتی وجود ندارد. به عبارت دیگر، این دو کشور تصمیم گرفته اند از طریق رسانه‌ها به یکدیگر پیام بفرستند. صحت و سقم این ادعا هنوز مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد دو کشور تصمیم گرفته اند به تنش رسانه‌ای خاتمه دهند.

عبود یادداشت جدیدی منتشر کرد و یادداشت آتشین قبلی را صرفا دیدگاه شخصی دانست. عبود نوشت که او از جانب هیچ نهاد رسمی سوریه سخن نگفته و انتقاداتش از روسیه صرفا دیدگاه شخصی او درباره «ماشین رسانه‌ای روسیه» است.

از سوی دیگر، شبکه دولتی عرب زبان «روسیا الیوم» گفتگو با فراس طلاس، از معارضان سوریه، را حذف کرد. طلاس از فساد در سوریه سخن گفته و سران این کشور را به لاپوشانی کردن فساد متهم کرده بود. علاوه بر این، روزنامه الشرق الاوسط، طی گزارشی از مسکو، به نقل از یک منبع اعلام کرد که دولت روسیه از رسانه‌های این کشور خواسته است که انتشار یادداشت‌های انتقادآمیز علیه نظام سوریه را متوقف کنند.

در هفته‌های اخیر، با شروع جدال رسانه‌ای میان دمشق و مسکو و همچنین پس از شعله‌ور شدن اختلافات میان بشار اسد و پسر عمه‌اش رامی مخلوف، پرسش‌های زیادی درباره نقش کاخ کرملین در این رویداد‌ها مطرح شده است. فعلا تنش‌ها در این دو رویداد کاهش یافته است، اما باید دید این آرامش تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند.