واکنش حقوقدانان به اظهارات جلیلی درباره برجام

کبنا ؛بازار گمانه‌زنی‌ها درباره ورود احتمالی سعید جلیلی به کارزار انتخاباتی ۱۴۰۰ ایران در حالی داغ است که دو پیام توئیتری وی درباره برجام مورد انتقاد کاربران قرار گرفته است.
مذاکره کننده سابق هسته ای در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در یکی از این پیام های توئیتری، برجام را خسارت محض و تعهدی یک طرفه عنوان کرده بود که تحریم بیشتر ایران نتیجه آن بوده است.
جلیلی در این پیام توئیتری نوشت: «آنها آن چه را که بیشتر بود گرفتند، حداقل را هم ندادند. حالا باز دوباره تعهدات بیشتری میخواهند؟‌»
محسن عبداللهی استاد حقوق بین الملل در دانشگاه شهید بهشتی یکی از کاربرانی است که به ادعای جلیلی پاسخ داده است.
این کارشناس ارشد حقوق در پاسخ به جلیلی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: مخالفین مذاکره با غرب غالبا درچند ویژگی مشترک هستند که یکی از این ویژگی ها این است که آنها خود در گذشته نمایش ناامیدکننده‌ای از مذاکره داشته‌اند.
عبداللهی افزود: مخالفان مذاکره با غرب هیچ راه حل جایگزینی به جز کلیشه‌ «اتکای به داخل» ندارند و در سر سودای مذاکره دارند.
وی تصریح کرد: اتکای به داخل نه تنها خوب که ضروری است اما با توجه واقعیت‌های دنیای امروز کافی نیست.

جناب دکتر جلیلی، کُل داستان را بفرمایید!
در شرایطی که صدایی از داخل ایران درباره مذاکره مجدد با آمریکا بلند نشده و آنچه درباره مذاکره تهران - واشنگتن گفته می شود فقط گمانه زنی رسانه ای مخالفان خارج نشین جمهوری اسلامی است که با هدف ایجاد تفرقه در میان سیاسیون ایرانی این مسائل را مطرح می کنند اما رییس تیم مذاکره کننده ایران در دولت های نهم و دهم در توئیت دیگری نوشت: عده‌ای می‌گویند برویم دوباره مذاکره کنیم!‌
‌جلیلی برای تقبیح مذاکرات گذشته با غرب که به امضای برجام منجر شد، نوشت: یکی از اقدامات دولت اوباما و سناتورها پس از امضای برجام، تمدید ده‌ساله تحریم های ایران موسوم به آیسا و همچنین امضای قانون ویزا بود.
وی تصویب قانون تجمیع و توسعه تحریم‌های ایران موسوم به کاتسا با اجماع حداکثری جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها را از دیگر پیامدهای امضای برجام برای جمهوری اسلامی عنوان کرد.
رضا نصری حقوقدان و کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به جلیلی طی پیامی در توئیتر نوشت: جناب دکتر جلیلی، کُل داستان را بفرمایید!
وی در توضیح «کل داستان» خطاب به دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: قانون آیسا که بستر حقوقی بسیاری از تحریم‌هاست، تمدید شد و از کنگره (به ویژه کنگره جمهوری‌خواه) انتظاری جز این هم نبود اما معافیت‌های مورد توافق در برجام تا زمان خروج ترامپ از توافق پا برجا ماند!
این حقوقدان اضافه کرد: اصلاح قانون ویزا که یکی دیگر از دستاوردهای جریان تندرو در واشنگتن بود، محدودیت‌هایی برای کسانی که در ظرف پنج سال گذشته به هفت کشور نامبرده سفر کرده بودند برای دریافت ویزای آمریکا ایجاد می‌کرد اما برجام موجب شد دولت اوباما مجبور شود از میان این کشورها صرفاً برای «ایران» معافیت‌هایی قائل شود تا طبق تعهداتش مانع «عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی ایران» نشود. وزارت خارجه آمریکا نیز معافیت‌هایی برای تجار و سرمایه‌گذاران و غیره که به ایران سفر می‌کردند صادر کرد.
نصری درباره دیگر نتایج مثبت برجام نیز نوشت: در ضمن، صرف وجود برجام موجب شد اتحادیه اروپا نیز با تهدید به اتخاذ اقدام متقابل و وضع شرایط سختگیرانه ویزا برای اتباع آمریکایی با این اصلاحیه قانون آمریکا به شدت مخالفت کند. در مورد سایر کشورهای لیست‌شده در قانون مذکور چنین حساسیتی وجود نداشت.
برجام قدرت مانور را از ترامپ گرفت

نصری درباره تصویب قانون کاتسا نیز گفت: قانون کاتسا در زمان ترامپ (برجام‌ستیز اعظم) و با امضای او به تصویب رسید و عمده موضوع آن به غیر از روسیه «فعالیت‌های موشکی ایران» بود که موضوع برجام نبود اما به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ از زیر ضرب ممنوعیت شورای امنیت خارج شده بود.
وی یادآور شد: برجام «پیمان مودت» میان ایران و آمریکا یا یک قانون فراسرزمینی نبود تا دولت و همه افراد و بازیگران صحنه سیاست آمریکا را ملزم به رفتار دوستانه با ایران کند؛ یا مانع مانع‌تراشی‌های جریان‌های ایران‌ستیز و برجام‌ستیز در کنگره شود.
این کارشناس مسائل حقوقی خاطرنشان کرد: برجام توافقی بود که به جز دستاوردهای راهبردی در صحنه بین‌المللی، قدرت مانور و  دامنه اقدامات خصومت‌آمیز نهادهای قانونگذار آمریکا را همانطور که نمونه‌هایش در بالا ذکر شد به شدت محدود می‌کرد. به همین خاطر هم ترامپ آن را ناقض «عظمت آمریکا» می‌دانست و از آن خارج شد!
نصری خطاب به جلیلی نوشت: بیایید از جایگاه سیاسی و پایگاه اجتماعی خود برای کمک به دولت در جهت لغو تحریم‌ها و اجرای تمام و کمال برجام استفاده کنید! در این صورت، نه تنها حق ایران احقاق می‌شود، بلکه زیرساخت‌های حقوقی تحریم‌های آمریکا که برشمردید نیز در نهایت برچیده خواهد شد.
کاربران دیگری نیز با حمله به دستاوردهای مذاکرات در دوران ریاست جلیلی بر هیات مذاکره کننده و قرار گرفتن ایران ذیل فصل هفت شورای امنیت سازمان ملل از وی خواسته بودند تا بیشتر درباره دستاوردهای خود توضیح دهد تا اینکه بخواهد از دستاوردهای تیم بعد از خود انتقاد کند.
بخشی از کاربران نیز با انتقاد از رویکرد جلیلی در حوزه سیاست خارجی، وی را به بی تفاوتی نسبت به مسائل معیشتی و اقتصادی مردم در شرایط شیوع بیماری کرونا متهم کرده بودند.
کاربران دیگری نیز، رفع تحریم های تسلیحاتی ایران در کنار چندبار شکست آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد را از نتایج برجام عنوان کرده بودند.