تاریخ انتشار
پنجشنبه ۱۸ شهريور ۱۴۰۰ ساعت ۱۵:۵۱
کد مطلب : ۴۳۸۷۹۵
تازه‌های کتاب
کتاب «عشایر لر بختیاری و لرستان» منتشر شد؛ روایتی مردم‌شناسانه و مصور از زندگی عشایر لر بختیاری و لرستان
۱
کبنا ؛
این کتاب روایتی است درباره عشایر لر بختیاری و لرستان که از گذشته‌های دور تا امروز، در دامنه‌های زاگرس میانی واقع در جنوب باختری ایران زندگی می‌کنند.
به گزارش کبنا به نقل از خبرگزاری کتاب ایران، کتاب «عشایر لر بختیاری و لرستان» تالیف علیرضا فرزین، عکاس، پژوهشگر مردم شناسی و دکتر سکندر امان‌الهی بهاروند، ایران‌شناس، قوم‌پژوه و استاد بازنشسته دانشگاه شیراز و استاد مدعو دانشگاه هاروارد امریکا از سوی انتشارات دایره سبز در 395 صفحه و با شمارگان 1500 نسخه به رشته تحریر درآمده و در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گرفته است.
فرزین در ابتدای این اثر با بیان اینکه کتاب روایتی از زندگی عشایر است آورده: «این کتاب روایتی است درباره عشایر لر بختیاری و لرستان که از گذشته‌های دور تا امروز، در دامنه‌های زاگرس میانی واقع در جنوب باختری ایران زندگی می‌کنند. آنها سالی دو بار در پی مرتع و آب‌وهوای مناسب برای دام‌هایشان از دشت‌های پست جنوب (شمال خوزستان) و مناطق گرم جنوبی لرستان به ارتفاعات و دامنه کوه‌های سرسبز این دیار کوچ می‌کنند. پاییز و زمستان را در گرمسیر (قشلاق) و بهار و تابستان را در سردسیر (ییلاق) می‌گذرانند.
آثار برجای مانده، چنین حکایت می‌کنند که لرها در فراز و نشیب‌های بسیار، همواره در حیات اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و سیاسی میهن‌مان نقش بسزایی داشته‌اند. از شکل‌گیری نخستین دولت‌های پیش و پس از اسلام، تا مجاهدت‌ها و فداکاری‌های آنان در مبارزه با بیگانگان و حکومت‌های خودکامه هیچ‌گاه بی‌تفاوت نبوده‌اند. هرچند که در این گذار، بسیاری از اینان، قربانی سیاست‌های بی‌چون و چرای حاکمان وقت شده‌اند؛ اما هیچ‌وقت در دفاع از استقلال و آزادی وطن پای پی ننهادند و خاطره پایمردی‌ها و جانبازی‌های آنان برای همیشه در تاریخ این سرزمین ماندگار است.»
در ادامه نیز آمده است: «تا کنون برای معرفی و شناخت عشایر این قوم کتاب، گزارش و فیلم‌های مستند متعددی نوشته یا ساخته شده است؛ اما تا جایی که جستجو کرده‌ام در میان آنها، به جز چند مجموعه عکس، کتاب جامعی در این‌باره ندید‌ه‌ام. به همین منظور کتاب پیش روی مجموعه عکس و نوشتار مردم‌نگارانه‌ای است که آن را طی چهار دهه در مناطق عشایر نشین و روستایی لرستان، بختیاری و اقوام کوچنده ترکاشوند و ترک همدان مستندنگاری کرده‌ام.
از آنجا که پژوهش و انتشار هر کتاب یا اثر فرهنگی انگیزه و سرگذشتی دارد، تدوین این کتاب نیز بی‌انگیزه و سرگذشت نیست. برخی از آنها را می‌توان گفت و نوشت و برخی دیگر را نه!»
سکندر امان‌الهی بهاروند انسان شناس و استاد بانشسته دانشگاه شیراز در بخشی از این کتاب ابتدا با ارائه تعریفی از زندگی عشایری یا به تعبیر بهتر کوچ نشینی و در ادامه با ارائه پیشینه زندگی کوچ نشینی آورده است: «تا پیش از شکل‌گیری و گسترش دانش‌های نوینی چون زیست‌شناسی، انسان‌شناسی، باستان‌شناسی و دیرینه‌شناسی اطلاعات چندانی درباره گذشته انسان وجود ندارد.
اکنون مشخص شده است که کهن‌ترین انسان‌ها حدود پنج میلیون سال پیش در آفریقا می‌زیسته و از آن زمان تاکنون همواره تحولات جسمی و فرهنگی را تجربه کرده‌اند. آدمی تا 12000 سال پیش از راه شکار و گردآوری غذا، امرار معاش می‌کرده است. از آن زمان به بعد، به تدریج به اهلی کردن برخی جانوران و کشت و جمع‌آوری نباتات پرداخته و در نتیجه زندگی ده‌نشینی مبتنی بر کشاورزی- دامداری را آغاز کرده است. بررسی‌های باستان‌شناسی حاکی از آن است که منطقه زاگرس سرزمینی که لرهای بختیاری و لرستان در بخش مهمی از آن زندگی می‌کنند، از 50 هزار سال به این طرف همواره محل سکونت انسان بوده است.»
امان‌الهی بهاروند در جایی دیگر از همین کتاب بیان می‌کند: «واقعیت این است که حیوانات هم زمان و در یک مکان اهلی نشده‌اند. این امر در زمان‌ها و مکان‌های مختلف رخ داده است. از آنجایی که زندگی کوچ‌نشینی مورد نظر ما مبتنی بر دامداری است، به این نتیجه می‌رسیم که اهلی ساختن انواع حیوانات در زمان‌های متفاوت موجب بروز تحولاتی در زندگی کوچ‌نشینان شده است. چنانکه کوچ‌نشینان باستان در استان‌های لرنشین بختیاری و لرستان زمانی که فقط بز و میش اهلی شده بودند و هنوز مهارت‌های ریسندگی و بافندگی اختراع نشده بود؛ همچنین و نه خبری از حیوانات بارکش بود و نه سیاه‌چادر، قادر نبودند مانند کوچ‌نشینان معاصر کوچ طولانی مدت داشته باشند.»
او در جایی دیگر از نقش ساکنان زاگرس میانی در تمدن ایرانی یاد می‌کند و می‌نویسد: «مردمان زاگرس میانی نخستین کسانی بودند که تمدن درخشانی را در ایران پدید آورده‌اند. بقایای آثار شهرها، روستاها، جاده‌ها، پل‌ها، دژها، سدها، بندها و محوطه‌های پرشمار باستانی، نشانگر نبوغ و وجود تمدن پیشرفته‌ای در این سامان است. پدیدآورندگان چنین تمدنی در زاگرس میانی، اجداد لرهای کنونی یعنی ساکنان باستانی این منطقه بوده‌اند.»
امان‌الهی بهاروند یادآور می‌شود: «ساکنان این منطقه از معدود جوامعی بوده‌اند که در دوره پیش از تاریخ وارد مرحله تولید غذا یعنی پیدایش زندگی کشاورزی – دامداری شده‌اند. شواهد تاریخی این واقعیت را آشکار ساخته است که ساکنان زاگرس میانی از عیلامیان بوده‌اند که نخستین تمدن در فلات ایران را پدید آورده‌اند.»
کتاب وزین «عشایر لر بختیاری و لرستان» درواقع مجموعه‌ای از عکس‌های چهل سال تصویربرداری و پژوهش علیرضا فرزین درباره زندگی کودکان، زنان، طبیعت، حیوان و انسان، از بامداد تا شبانگاه و از تولد تا مرگ است. استاد فرزین یکی از عکاسان مردم‌شناس است که قدرت فوق‌العاده‌ای در به تصویر کشیدن چهره انسان در متن زندگی دارد و هر کسی از این کتاب خود روایتی مردم‌نگارانه از زندگی عشایر لر دارد. افزون بر عکس‌های و روایت تصویری استاد فرزین کتاب با نوشتار و همراهی سکندر امان‌الهی بهاروند یکی از مفاخر ایران و قوم لر و از انسان‌شناسان برجسته ایرانی مزین شده است که خود حکایت از اهمیت و قوت کار است.
به گزارش کبنا به نقل از خبرگزاری کتاب ایران، کتاب «عشایر لر بختیاری و لرستان» تالیف علیرضا فرزین، عکاس، پژوهشگر مردم شناسی و دکتر سکندر امان‌الهی بهاروند، ایران‌شناس، قوم‌پژوه و استاد بازنشسته دانشگاه شیراز و استاد مدعو دانشگاه هاروارد امریکا از سوی انتشارات دایره سبز در 395 صفحه و با شمارگان 1500 نسخه به رشته تحریر درآمده و در دسترس علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گرفته است.
فرزین در ابتدای این اثر با بیان اینکه کتاب روایتی از زندگی عشایر است آورده: «این کتاب روایتی است درباره عشایر لر بختیاری و لرستان که از گذشته‌های دور تا امروز، در دامنه‌های زاگرس میانی واقع در جنوب باختری ایران زندگی می‌کنند. آنها سالی دو بار در پی مرتع و آب‌وهوای مناسب برای دام‌هایشان از دشت‌های پست جنوب (شمال خوزستان) و مناطق گرم جنوبی لرستان به ارتفاعات و دامنه کوه‌های سرسبز این دیار کوچ می‌کنند. پاییز و زمستان را در گرمسیر (قشلاق) و بهار و تابستان را در سردسیر (ییلاق) می‌گذرانند.
آثار برجای مانده، چنین حکایت می‌کنند که لرها در فراز و نشیب‌های بسیار، همواره در حیات اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و سیاسی میهن‌مان نقش بسزایی داشته‌اند. از شکل‌گیری نخستین دولت‌های پیش و پس از اسلام، تا مجاهدت‌ها و فداکاری‌های آنان در مبارزه با بیگانگان و حکومت‌های خودکامه هیچ‌گاه بی‌تفاوت نبوده‌اند. هرچند که در این گذار، بسیاری از اینان، قربانی سیاست‌های بی‌چون و چرای حاکمان وقت شده‌اند؛ اما هیچ‌وقت در دفاع از استقلال و آزادی وطن پای پی ننهادند و خاطره پایمردی‌ها و جانبازی‌های آنان برای همیشه در تاریخ این سرزمین ماندگار است.»
در ادامه نیز آمده است: «تا کنون برای معرفی و شناخت عشایر این قوم کتاب، گزارش و فیلم‌های مستند متعددی نوشته یا ساخته شده است؛ اما تا جایی که جستجو کرده‌ام در میان آنها، به جز چند مجموعه عکس، کتاب جامعی در این‌باره ندید‌ه‌ام. به همین منظور کتاب پیش روی مجموعه عکس و نوشتار مردم‌نگارانه‌ای است که آن را طی چهار دهه در مناطق عشایر نشین و روستایی لرستان، بختیاری و اقوام کوچنده ترکاشوند و ترک همدان مستندنگاری کرده‌ام.
از آنجا که پژوهش و انتشار هر کتاب یا اثر فرهنگی انگیزه و سرگذشتی دارد، تدوین این کتاب نیز بی‌انگیزه و سرگذشت نیست. برخی از آنها را می‌توان گفت و نوشت و برخی دیگر را نه!»
سکندر امان‌الهی بهاروند انسان شناس و استاد بانشسته دانشگاه شیراز در بخشی از این کتاب ابتدا با ارائه تعریفی از زندگی عشایری یا به تعبیر بهتر کوچ نشینی و در ادامه با ارائه پیشینه زندگی کوچ نشینی آورده است: «تا پیش از شکل‌گیری و گسترش دانش‌های نوینی چون زیست‌شناسی، انسان‌شناسی، باستان‌شناسی و دیرینه‌شناسی اطلاعات چندانی درباره گذشته انسان وجود ندارد.
اکنون مشخص شده است که کهن‌ترین انسان‌ها حدود پنج میلیون سال پیش در آفریقا می‌زیسته و از آن زمان تاکنون همواره تحولات جسمی و فرهنگی را تجربه کرده‌اند. آدمی تا 12000 سال پیش از راه شکار و گردآوری غذا، امرار معاش می‌کرده است. از آن زمان به بعد، به تدریج به اهلی کردن برخی جانوران و کشت و جمع‌آوری نباتات پرداخته و در نتیجه زندگی ده‌نشینی مبتنی بر کشاورزی- دامداری را آغاز کرده است. بررسی‌های باستان‌شناسی حاکی از آن است که منطقه زاگرس سرزمینی که لرهای بختیاری و لرستان در بخش مهمی از آن زندگی می‌کنند، از 50 هزار سال به این طرف همواره محل سکونت انسان بوده است.»
امان‌الهی بهاروند در جایی دیگر از همین کتاب بیان می‌کند: «واقعیت این است که حیوانات هم زمان و در یک مکان اهلی نشده‌اند. این امر در زمان‌ها و مکان‌های مختلف رخ داده است. از آنجایی که زندگی کوچ‌نشینی مورد نظر ما مبتنی بر دامداری است، به این نتیجه می‌رسیم که اهلی ساختن انواع حیوانات در زمان‌های متفاوت موجب بروز تحولاتی در زندگی کوچ‌نشینان شده است. چنانکه کوچ‌نشینان باستان در استان‌های لرنشین بختیاری و لرستان زمانی که فقط بز و میش اهلی شده بودند و هنوز مهارت‌های ریسندگی و بافندگی اختراع نشده بود؛ همچنین و نه خبری از حیوانات بارکش بود و نه سیاه‌چادر، قادر نبودند مانند کوچ‌نشینان معاصر کوچ طولانی مدت داشته باشند.»
او در جایی دیگر از نقش ساکنان زاگرس میانی در تمدن ایرانی یاد می‌کند و می‌نویسد: «مردمان زاگرس میانی نخستین کسانی بودند که تمدن درخشانی را در ایران پدید آورده‌اند. بقایای آثار شهرها، روستاها، جاده‌ها، پل‌ها، دژها، سدها، بندها و محوطه‌های پرشمار باستانی، نشانگر نبوغ و وجود تمدن پیشرفته‌ای در این سامان است. پدیدآورندگان چنین تمدنی در زاگرس میانی، اجداد لرهای کنونی یعنی ساکنان باستانی این منطقه بوده‌اند.»
امان‌الهی بهاروند یادآور می‌شود: «ساکنان این منطقه از معدود جوامعی بوده‌اند که در دوره پیش از تاریخ وارد مرحله تولید غذا یعنی پیدایش زندگی کشاورزی – دامداری شده‌اند. شواهد تاریخی این واقعیت را آشکار ساخته است که ساکنان زاگرس میانی از عیلامیان بوده‌اند که نخستین تمدن در فلات ایران را پدید آورده‌اند.»
کتاب وزین «عشایر لر بختیاری و لرستان» درواقع مجموعه‌ای از عکس‌های چهل سال تصویربرداری و پژوهش علیرضا فرزین درباره زندگی کودکان، زنان، طبیعت، حیوان و انسان، از بامداد تا شبانگاه و از تولد تا مرگ است. استاد فرزین یکی از عکاسان مردم‌شناس است که قدرت فوق‌العاده‌ای در به تصویر کشیدن چهره انسان در متن زندگی دارد و هر کسی از این کتاب خود روایتی مردم‌نگارانه از زندگی عشایر لر دارد. افزون بر عکس‌های و روایت تصویری استاد فرزین کتاب با نوشتار و همراهی سکندر امان‌الهی بهاروند یکی از مفاخر ایران و قوم لر و از انسان‌شناسان برجسته ایرانی مزین شده است که خود حکایت از اهمیت و قوت کار است.
