آیا سدسازی در کهگیلویه و بویراحمد بر اقتصاد مردم تاثیر دارد؟

کبنا ؛ ۲ سد بزرگ کوثر و چم شیر تاکنون در کهگیلویه و بویراحمد بهره‌برداری شده است و چند سد بزرگ و کوچک نیز در دست ساخت است. بسیاری‌امیدوارند که برنامه‌های فعلی مدیریت آب بتواند بسیاری از مشکلات دیرینه اقتصاد معیشتی و محلی استان را حل کند، ولی آیا در واقعیت چنین اتفاقی خواهد افتاد؟
به گزارش کبنا، سد کوثر، شاه قاسم و چم شیر سه سدی است که در حال حاضر در کهگیلویه و بویراحمد مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. سد‌های سقاوه، پراشکفت، تنگ سرخ و آبریز ممکن است در سال‌های آینده به بهره‌برداری برسد. سد‌های کوچک و بزرگ بسیاری از جمله سد کلات دهدشت، مهریان یاسوج، گدارتختی لیکک، لوداب، قلات، سرتوف و بسیاری دیگر در نقاط مختلف کهگیلویه و بویراحمد در دست مطالعه است.
یکی از اهداف عمده این سد‌ها مهار آب‌های روان برای توسعه کشاورزی است. مهار آب‌های روان به شکل سدسازی، اصلاحات خودکار اقتصادی را به ارمغان خواهد آورد. دگرگونی‌های بزرگ اقتصادی و اجتماعی وقتی به تغییرات نظام‌مند منتهی می‌شوند که برنامه و قدرت لازم برای اجرای طرح‌های کلان بوجود آمده باشد.
سد‌های ساخته شده، در دست ساخت و در دست مطالعه می‌تواند ساختار و نظم اقتصادی جدیدی را ایجاد کند. بسیاری‌امیدوارند که برنامه‌های فعلی مدیریت آب بتواند بسیاری از مشکلات دیرینه اقتصادی معیشتی و محلی کهگیلویه و بویراحمد را در مرکز توجه قرار دهد. آیا طرح‌های فعلی می‌تواند ساختار اقتصادی، اجتماعی و کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد را دگرگون کند؟
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون افزون بر ۴۰۰ میلیارد تومان در طرح‌های مهم آبی استان هزینه شده و افزون بر این در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ تا ابتدای سال جاری ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار به منظور تسریع در روند اجرای طرح‌های مهم حوزه آب استان تخصیص داده شده است.

آرش مصلح تأکید کرد: این میزان سرمایه‌گذاری با استفاده از اعتبارات ملی پیوست لایحه بودجه، تنش آبی، تهاتر نفت، ماده ۵۶، مسئولیت‌های اجتماعی وزارت نفت، توازن منطقه‌ای، ماده ۱۷ مدیریت بحران و سایر منابع مالی تأمین و به طرح‌های مذکور تزریق شده است.
وی بیان کرد: انجام عملیات لوله‌گذاری طرح بزرگ آبرسانی از سد کوثر به شهر لیکک و روستا‌های مسیر به میزان ۱۵ کیلومتر در سال گذشته با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۹۰ میلیارد تومان، تأمین اعتبار تملک اراضی سد تنگ سرخ بعد از ۱۱ سال از شروع عملیات اجرایی آن و فعالیت در جبهه‌های کاری متعدد، پیشرفت فیزیکی ۹۵ درصدی مخزن ۲ هزارمتر مکعبی دهدشت، تکمیل طرح تأمین آب۳۰۰ هکتاری تنگ انگشترک از اقدام‌های شاخص برای توسعه زیرساخت‌های حوزه آب استان در دولت بوده است.
وی برگزاری ۲ هزار میلیارد تومان مناقصه در سال ۱۴۰۱ برای بیش از ۵۳ مناقصه مهم از جمله سد سقاوه و طرح تأمین آب اراضی کشاورزی دهدشت غربی، تأمین اعتبار برای سد سرپری از محل اعتبارات عمرانی تعهدات وزارت نفت و آغاز عملیات اجرایی سد سرپری بعد از ۲۵ ماه وقفه کار در این سد، خرید بیش از ۶۰ میلیارد تومان تجهیزات برقی و مکانیکی و تجهیزات ابزار دقیق خارجی برای طرح‌های تأمین آب زمین‌های کشاورزی لیشتر، خان احمد و امامزاده جعفر را از دیگر اقدام‌های شاخص در حوزه آب استان عنوان کرد.
وی تصریح کرد: تکمیل طرح‌های ساماندهی رودخانه در قیام لنده، بشار و مارون و نیز شروع ۱۰ طرح ساماندهی رودخانه در لنده، باشت، کهگیلویه، گچساران، باشت، مارگون، دنا، چرام به همراه مطالعات ۵۰۰ کیلومتر از رودخانه‌های استان بخشی از اقدامات اخیر در طرح‌های آبی استان است.
وی ابراز کرد: آبگیری سد چم شیر، اتصال آب پتروشیمی گچساران به سد کوثر و صدور بیش از ۴۰۰ مجوز جدید برای بهره برداران آب نوید بخش تحولی چشمگیر در استفاده از مایع حیات بخش آب در استان را رقم‌زده است.
مصلح خاطرنشان کرد: سد تنگ سرخ، آبرسانی از سد کوثر به لیکک و روستا‌های مسیر برای جمعیت ۸۵هزار نفر، تأمین آب آشامیدنی دهدشت، چرام، سوق و لنده و ۳۰۰ روستای مسیر از سد کوثر، تلاش برای تکمیل طرح تأمین آب پنج هزار و ۵۵۵ هکتار اراضی کشاورزی دهدشت غربی، تأمین آب اراضی کشاورزی لیشتر از مهمترین این طرح‌های در دست اجرای حوزه آب در کهگیلویه و بویراحمد است.
صرف مشاهده فعالیت‌های بزرگ برای شروع یک تغییر اساسی اقتصادی کافی نیست، بلکه از هم پاشیدگی ساختار‌های اقتصادی سنتی، زمانی به روشنی آشکار می‌شود که این فعالیت‌ها بر روی زمین به تغییرات مثبت عینی منجر شود. از این رو، فعالیت‌های جدید بسیار عادی‌اند اما دگرش‌های اساسی به ندرت اتفاق می‌افتند.

عوامل کلیدی پیرامون این موضوع که آیا سدسازی‌ها به یک دگرش بنیادین اقتصادی ختم می‌شوند یا نه، به میزان سرمایه‌گذاری‌های گذشته، کنونی و آینده در این زمینه و بهره‌برداری صحیح از این تغییرات مربوط می‌شود. اگر برنامه‌های در دست اجرا بر سر نوع جدیدی از نظم جایگزین ساختار‌های قدیمی نشوند، این دگرش‌ها به وقوع نمی‌پیوندند و حتی ممکن است به مشکلات جدید ختم شوند.
از این رو ایجاد شبکه آبیاری در زمین‌های پایین دست از دیگر دستور کار‌های دولت است که در این رابطه استاندار کهگیلویه و بویراحمد درباره سد بزرگ در حال ساخت تنگ سرخ گفت: بدون سرمایه‌گذاری در شبکه پایین دست سد تنگ سرخ، این سد سودی برای استان ندارد و از این رو از هم اکنون باید به فکر جذب اعتبار برای ایجاد شبکه آبیاری پایین دست آن باشیم.
سید علی احمدزاده افزود: حداقل ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای ساخت شبکه پایین دست سد تنگ سرخ نیاز است که در این زمینه رایزنی‌های لازم صورت گرفته است.
سد کوچک شاه قاسم و سد بزرگ کوثر در سال‌های گذشته، شبکه آبیاری زمین‌های کشاورزی آن انجام شده و همچنان در حال توسعه است.
کهگیلویه و بویراحمد در آستانه دوره جدیدی است. به نظر می‌رسد که شاید دوره اقتصاد کوچک و معیشتی به پایان رسیده باشد. باید فرضیات اساسی در نظام اقتصادی استان بازنگری شوند.
پاسخ این سؤال که آیا اقتصاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد در لبه دگرش‌های بنیادین خود قرار دارد یا نه، به میزان سرمایه‌گذاری‌های فعلی و استفاده صحیح از این منابع آبی بویژه در زمینه شبکه آبرسانی پایین دست، بستگی خواهد داشت.
ایرنا در پایان این گزارش نوشت: دولتمردان باید اصلاحات اساسی ساختاری پیرامون اقتصاد سد‌ها را خواستار شوند. نهادینه کردن اصلاحات ساختاری نیازمند صرف وقت و هزینه برای بهره‌برداری صحیح از این تغییرات به نفع کشاورزان است. از هر آنچه اتلاف منابع را در پی دارد باید اجتناب شود. در غیر این صورت، تاریخ بار دیگر تکرار خواهد شد و سدسازی‌ها نه تنها سودی برای اقتصاد نخواهد داشت بلکه تأثیرات مخرب زیست محیطی و اجتماعی در پی خواهد داشت.
آرش مصلح، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد افق پیش رو را بسیار روشن می‌داند و می‌گوید: روزی را می‌بینم که بانک‌های استان با پس انداز‌های کشاورزان پررونق می‌شوند.