آمریکا به دنبال برجام پلاس

کبنا ؛امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر مسائل بین‌الملل در آرمان ملی نوشت: برجام به خودی خود به پایان نرسیده و حتی غربی‌ها هم همچنان خواهان برجام هستند ولی صحبت اینجاست که کدام برجام را می‌خواهند؟ البته وقتی صحبت از غرب می‌کنیم منظور ایالات متحده آمریکاست؛ چرا که اروپایی‌ها چندان نقشی ندارند و نظرشان صائب نیست و مورد توجه قرار نمی‌گیرد. لذا دیدگاه آمریکا، نگرانی‌ها و خواسته‌های این کشور باید تامین شود. آمریکا هم برجام را می‌خواهد منتهی نه صرفا برجام 2015 بلکه علاوه بر برجام 2015 برجام پلاس و برجام 2 و 3 و 4 را هم می‌خواهد. بنابراین آمریکایی‌ها اصل توافق را می‌خواهند چنانکه از قبل در زمان ترامپ نیز می‌خواستند. همان‌طور که ترامپ در یک مصاحبه مطبوعاتی شماره تلفن خود را پشت میکروفن اعلام کرد که اگر ایرانی‌ها می‌خواهند با وی تماس بگیرند. لذا امروز هم آنها برجام را می‌خواهند اما بسته به شرایط خودشان نه تحت آن شرایطی که ایران می‌خواهد. البته تحولاتی که رخ داده مثل روابط ایران و روسیه، بحث بحران اوکراین، پهپادها و تحولات داخلی ایران در این راهبرد تغییری ایجاد نمی‌کند و آمریکایی‌ها همچنان به دنبال رسیدن به توافقی بیش از برجام 2015 هستند. لذا به نظر می‌رسد که مذاکرات هنوز قطع نشده و به‌طور غیر مستقیم ادامه دارد و اروپایی‌ها مذاکراتشان با ایران را قطع نکردند. هر چند که برای پاسخگویی به افکار عمومی خودشان و منتقدان و معترضان هم یکسری اظهار نظرهایی می‌کنند که مثلا تمرکز نداریم اما این گفته بدین معنا نیست که آنها از اساس برجام را نخواهند. آنچه مسلم است از نظر ایالات متحده ورود به دنیای بدون برجام بسیار پر مخاطره و تهدیدآفرین است و از این جهت حتی اگر هیچ توافقی هم حاصل نشود و مذاکرات غیرمستقیم هم نتیجه ندهد آمریکایی‌ها حاضر نیستند که دوران بدون برجام را اعلام کنند.  از این جهت آمریکا سیاست بلاتکلیفی دارد چرا که از یک طرف توافق برجام 2015 را نمی‌خواهد و از طرف دیگر نمی‌خواهد در شرایطی قرار گیرد که برجامی وجود نداشته باشد. از این رو چندان محتمل نیست که بخواهند اعلام کنند هیچ مذاکره و برجامی نیست و وارد پلن B بشوند چرا که آمریکایی‌ها اصولا پلن B ندارند که بخواهند اجرا کنند. حال اینکه چرا آمریکایی‌ها با وجود اینکه دیگر برجام 2015 را نمی‌خواهند چرا مرگ برجام را اعلام نمی‌کنند به 2 دلیل است. نخست اینکه اگر برجامی وجود نداشته باشد ایران می‌تواند هر قدر و با هر چند درصدی که می‌خواهد اورانیوم تولید کند. اما اکنون بر اساس سند برجام ایران به یک سری چیزها متعهد است که البته اکنون اجرا نمی‌کند ولی به لحاظ حقوقی تعهداتی دارد که باید میزان مشخصی از اورانیوم را زیر نظر آژانس داشته باشد. اگر برجام نباشد بدین معنی است که ایران هر چه می‌خواهد می‌تواند تولید کند. بر اساس برجام تکلیف اورانیوم غنی شده مازاد ایران مشخص است. اینکه بیش از 300 کیلو اورانیوم 67/3 صدم درصدی باید از ایران خارج شود. ولی این سند اگر وجود نداشته باشد ایران دیگر هیچ تعهدی ندارد که این مازاد اورانیوم را به خارج از کشور منتقل کند. بنابراین وجود این سند حتی اگر خیلی هم ضعیف شده باشد بهتر از نبودنش است. دوم اینکه اگر برجامی وجود نداشته باشد از نظر غربی‌ها به منزله دستیابی به سلاح اتمی است و آمریکایی‌ها خود را متعهد کردند که اجازه این کار را به ایران ندهند حتی اگر بخواهند متوسل به گزینه نظامی شوند. البته این حرفی است که خود آنها می‌زنند اما بهتر از هر کسی می‌دانند که اقدام نظامی نیز نمی‌تواند جلوی دستیابی ایران را بگیرد اگر ایران اراده ساخت داشته باشد. از این جهت آمریکایی‌ها می‌دانند که اقدام نظامی هم راهکار نیست. لذا می‌خواهند که این دیپلماسی باشد ولی کجدار و مریز پیش می‌روند بدون اینکه به دستاوردی برسند مگر اینکه ایران برجام‌های بعدی را نیز بپذیرد.